UYDURMAK

İngilizce’de “fabricate” fiili (febrikeyt diye okunur): uydurmak, yalan söylemek, imal etmek, atmak, montaj yapmak gibi anlamlara geliyor.

Araplar bu fiili فبرك   “febreke” şeklinde kullanıyorlar.  Ama bu fiile eski sözlüklerde rastlayamıyoruz. 

Genellikle:  

(birisi hakkında asılsız haberler uydurmak, kurgulamak),

(onun hakkında gerçek olmayan videolar hazırlamak),

(fotomontaj - photoshop'lu resimler düzenlemek), 

(olmayan bir olayı olmuş gibi gösterip senaryo yazmak: mesela yalan söyleyip, kapkaççılar çantamı çaldı demek vs...) 

gibi durumlarda kullanılıyor.

Aşağıda linkini verdiğim haberde bu fiil ve ondan türetilen kelimeler geçiyor.

“İnternet sitelerinde şöyle bir haber yayıldı:

Suudi Arabistan’ın Riyad şehrinde tehlikeli araba kullanan, drift yapan Ebu Seb’a lakaplı meşhur bir genç, uzun bir kovalamaca sonucu yakalandı. Bu kovalamacada 10 polis arabası hasar görüp yandı.

Daha sonra bu kovalamaca ve arabaların yanması haberinin yalan olduğu açıklandı.”

Uydurdu, imal etti	Febreke	فَبْرَكَ
Uyduruyor	Yufebriku	يُـفَبْرِكُ
Uydurmak	Febreket(un)	فَبْرَكَة
Uyduran	Mufebrik	مُفَبْرِك
Hikayeyi uyduran	Mufebriku’l-kıssa	مُفَبْرِكُ الْقِصَّة
Uydurulan, fotomontaj	Mufebrek	مُفَبْرَك
Uydurma (fotomontaj) fotoşoplu resim	Es-sûratu’l-mufebreke	الصُّورَةُ الْمُفَبْرَكَة

Haberin kaynağı: 

http://www.alarabiya.net/ar/saudi-today/2013/07/17/%D9%85%D9%81%D8%AD%D8%B7-%D9%8A%D9%81%D8%A8%D8%B1%D9%83-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9-%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%82-10-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%B6.html

Örnekler:

Bir senaryo uydurdu	Febreke sînâryo	فَبْرَكَ سِينَارْيُو
Bir iddia uydurdu	Febreke iddiâ’	فَبْرَكَ اِدِّعَاء
Bir hikaye uydurdu	Febreke kıssa	فَبْرَكَ قِصَّة
Sahte haberler üretti	Febreke ahbar	فَبْرَكَ أخْبَارًا
Sahte video hazırladı	Febreke vidyo	فَبْرَكَ فِيدْيُو