ARAPÇA’DA FİİL CÜMLESİ NASIL KURULUR? CÜMLENİN ZAMANI NASIL DEĞİŞTİRİLİR?

Merhaba arkadaşlar

Bugün sizlere Arapça basit bir fiil cümlesini nasıl kurabileceğimizi ve zamanını nasıl değiştirebileceğimizi göstereceğim.

Arapça’da basit bir fiil cümlesinde 3 unsur vardır.

1. Yapılan iş

2. İşi yapan kişi

3. Bu işten etkilenen şey

Bunları Türkçe’de yüklem, özne, nesne /dolaylı tümleç olarak adlandırıyoruz.

Dili geçmiş zamanlı cümle kurmak:

Diyelim ki “Ali İstanbul’a gitti” cümlesini kuracağız.

1. “Gitti” geçmiş zamanda yapılan bir işi ifade eder. Bunun için Arapça’da fiilin mazi şeklini alacağız. Blogumda bulunan (gitti: zehebe) fiilinin mazi olumlu çekiminin olduğu sayfayı açıyorum.

http://enisesemagonca.blogspot.com/2012/03/gitmek-fiilinin-mazi-cekimi.html

“Ali” bir adet erkeği  (3. Tekil şahıs) belirttiği için çekim tablosundan 1 numaralı çekimi alıyorum.

هُمْ ذَهَبُـوا  3 (Hum zehebû) Onlar gittiler (erkek)

هُمَا ذَهَبَـا  2 (Humâ zehebâ) İkisi gitti (erkek)

هُوَ ذَهَبَ  1 (Huve zehebe) O gitti  (erkek)

Gâib (erkek)

Ali ismini cümlede zikredeceğimiz için ( هو huve: o ) zamirini almıyoruz.

Ve cümlenin en sağına bu fiili yerleştiriyoruz.

			ذَهَبَ
			Zehebe
			Gitti

2. İşi yapan kişinin adını bu fiilin soluna yerleştiriyoruz.

		عَلِيٌّ	ذَهَبَ
		Aliyyun	Zehebe
		Ali	Gitti

3. “Gitmek” fiili, ( إِلَىilâ) yardımcı harfi ile kullanılan bir fiildir.  Bu harf, (-e,-a) anlamı verir. Bunu da kişinin soluna yerleştiriyoruz.

	إِلَى	عَلِيٌّ	ذَهَبَ
	İlâ	Aliyyun	Zehebe
	-a	Ali	Gitti

4. Son aşamada gidilen yeri yazarız.

إسْطَنْبُول	إِلَى	عَلِيٌّ	ذَهَبَ
İstanbûl	İlâ	Aliyyun	Zehebe
İstanbul	-a	Ali	Gitti

Ve tablonun Arapça cümlesini sağdan sola doğru okuruz:

ذهب علِيٌّ إِلَى إِسْطَنْبُول   “Zehebe Aliyyun ilâ İstanbul”

Ali İstanbul’a gitti.

Şimdi cümlenin ana yapısını oluşturmuş olduk.

İlerideki derslerde, cümlenin zamanının, kişilerinin ve gidilen yerlerin nasıl değişeceğine bakacağız.

1. Zamanını değiştirmek:

a) Cümleyi şimdiki zamana çevirmek:

“Ali İstanbul’a gidiyor” diyerek, gitme işinin şu anda yapıldığını anlatacaksak fiilin muzari şeklini kullanmamız gerekir.

Blogumda bulunan (gitti: zehebe) fiilinin muzari  olumlu çekiminin olduğu sayfayı açıyorum.

http://enisesemagonca.blogspot.com/2012/05/gitmek-fiilinin-muzari-simdiki-ve-genis.html

هُمْ يَذْهَبُونَ   3 (Hum yezhebûne ) Onlar gidiyorlar (erkek)

هُمَا يَذْهَبَانِ  2 (Humâ yezhebâni ) İkisi gidiyor (erkek)

هُوَ يَذْهَبُ  1 (Huve yezhebu ) O gidiyor  (erkek)

Gâib (erkek)

“Ali” bir adet erkeği  (3. Tekil şahıs) belirttiği için çekim tablosundan 1 numaralı çekimi alıyorum.

Ali ismini cümlede zikredeceğimiz için ( هو huve: o ) zamirini almıyoruz.

Aşağıdaki cümlenin en sağında bulunan fiili kaldırıp, muzari tablosunda aldığımız çekimi oraya yerleştiriyoruz.

إسْطَنْبُول	إِلَى	عَلِيٌّ	ذَهَبَ
İstanbûl	İlâ	Aliyyun	Zehebe
İstanbul	-a	Ali	Gitti (mazi)

إسْطَنْبُول	إِلَى	عَلِيٌّ	يَذْهَبُ
İstanbûl	İlâ	Aliyyun	Yezhebu
İstanbul	-a	Ali	Gidiyor (muzari)

“Şimdiki zaman” cümlemizi bu şekilde kurmuş olduk.

يَذْهَبُ علِيٌّ إِلَى إِسْطَنْبُول  “Yezhebu Aliyyun ilâ İstanbul”

Ali İstanbul’a gidiyor.

B) Cümleyi “Gelecek zaman”a çevirmek:

Blogumda bulunan (gitti: zehebe) fiilinin istikbal (gelecek zaman)  olumlu çekiminin olduğu sayfayı açıyorum.

http://enisesemagonca.blogspot.com/2012/09/gitmek-gitti-zehebe-fiilinin-olumlu.html

هُمْ سَيَذْهَبُونَ   3 (Hum seyezhebûne) Onlar gidecekler (erkek)

هُمَا سَيَذْهَبَانِ  2 (Humâ seyezhebâni) İkisi gidecek (erkek)

هُوَ سَيَذْهَبُ  1 (Huve seyezhebu) O gidecek  (erkek)

Gene demin yaptığımız gibi, 1 numaralı çekimi alıp, kendi cümlemizin en sağına yerleştiriyoruz.

Ali ismini cümlede zikredeceğimiz için ( هو huve: o ) zamirini almıyoruz.

إسْطَنْبُول	إِلَى	عَلِيٌّ	سَيَذْهَبُ
İstanbûl	İlâ	Aliyyun	Seyezhebu
İstanbul	-a	Ali	Gidecek

سَيَذْهَبُ علِيٌّ إِلَى إِسْطَنْبُول “Seyezhebu Aliyyun ilâ İstanbul”

Ali İstanbul’a gidecek.

 “Gelecek zaman” cümlemizi bu şekilde kurmuş olduk.

C) Cümleyi olumsuza çevirmek:

Cümleleri olumsuza çevirmek için şu linklerde bulunan 1 numaralı çekimler alınarak, aynı işlem yapılır:

1. Mazi:dili geçmiş zaman olumsuz (gitmedi)

http://enisesemagonca.blogspot.com/2012/12/gitmek-gitti-zehebe-fiilinin-mazi-dili.html

2. Muzari: şimdiki zaman olumsuz (gitmiyor, gitmez)

http://enisesemagonca.blogspot.com/2013/01/gitmek-gitti-zehebe-fiilinin-muzari.html

3.Gelecek zaman olumsuz (gitmeyecek)

http://enisesemagonca.blogspot.com/2012/09/gitmek-gitti-zehebe-fiilinin-olumsuz.html

Yarınki derste, bu cümleyi kendimiz için nasıl kuracağımızı öğreneceğiz.