Arapça'da عام ve سنة arasında ne fark vardır?

 

Bir tiyatronun reklamı olan yukarıdaki resme bakınca, yıl kelimesinin arapça kullanımına dair bir şey farkettim.

Arapça yıl anlamına gelen iki kelime var.

عَامٌ ve سَنَةٌ (âm ve sene).

Eş anlamlı gibi gözükseler de, kullanımları arasında fark var.

عَامٌ : günlerin toplamı

سَنَةٌ: ayların toplamı

Anlamına geliyor.

 Âm عامٌ (Bir şeyin vakti olmak) anlamına gelirken, سنة    sene kelimesi bu anlamı taşımaz.

Mesela tarih belirtirken (yüz senesinde) (elli senesinde) denirken سنة  kelimesi kullanılır. Ama عام  kelimesi kullanılmaz. Çünkü belirtilen bu sayılar, herhangi bir şey için vakit değildirler.

 

Fotoğrafta yazan :

اِجْتِمَاعُ نِهَايَةِ الْعَامِ السَّنَوِيُّ

İctimau nihayetil âmi’s-seneviyy

Yıllık sene sonu toplantısı

“Sene sonu” derkenعام  âm kelimesi kullanılmış. Yani 365 günün sonu kastediliyor.

 “İctimau nihayeti’s-seneti’s-seneviyy” gibi bir ifadeden kaçınılmış.

“Yıllık” derken  سنةSene kelimesinin sıfatlaşmış hali olan ismi mensup şekli (yani sonuna şeddeli y konmuş hali) kullanılmış. )Seneviyy)

 

 سنةSene kelimesi  )Seneviyy)  şeklinde ismi mensup olarak kullanılırken, عام kelimesinin ismi mensup şekline  ( عَامِيّ âmiyy) bugüne dek hiç rastlamadım.

 

Konu ile ilgili bilgi için Ebu Hilal el-Askeri’nin el-Furuk fi’l-luga (Farklar sözlüğü) adlı eserine bakabilirsiniz.

Zemahşeri’nin el-Keşşaf adlı tefsirinde cer ve mahzuf müteallakı konusu

 

Harfi cer dediğimiz ( مِنْ min,  إِلَى  ila) vs gibi yapıların bağlı olduğu bir fiilleri yani müteallakları olması gerekir.

Bu müteallakları çoğunlukla fiilden önce, açık bir şekilde görürüz. Ama bazen bu hazfedilir yani gizlenir. Bu konu ile ilgili genel kural şudur. Müteallak biliniyorsa, ona ihtiyaç olmadığı zaman hazfedilir.

Yazma Eserler Kurumu tarafından 2016’da basılan Keşşaf Tefsiri 1. Cilt, sayfa 69’daki örnekler:

1. Örnek:

Neml suresi 12. Ayet:

 فِي تِسْعِ آيَاتٍ إلَى فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ

(dokuz mucize içerisinde) ayetinin asıl anlamı (dokuz mucize ile birlikte git) demektir. Burada (فِي) harfi cerrinin müteallakı hazfedilmiş olan (izheb: اِذْهَبْ) git fiilidir.

Yani aslında şöyle deniyor:

اِذْهَبْ فِي تِسْعِ آيَاتٍ......

 

2. Örnek: 

Araplar damatı kutlamak için ( بِالرِّفَاءِ وَ الْبَنِينَ bi’r-rifai ve’l-benine) derler. (Mutlulukla ve çocuklarla) anlamındaki bu ifadede harfi cer (بِ bi) harfidir. Müteallakı gizlidir.

Bedevi araplar ( بِالْيُمْنِ وَ الْبَرَكَةِ bi’l-yumni ve’l-bereketi) der. (Uğur ve bereket ile) anlamındadır. Bu ifadede de harfi cer (بِ bi) harfidir. Müteallakı gizlidir.

Her iki ifadede de gizli olan fiil (nikahlanmış olasın, evlenmiş olasın) dır.

أَعْرَسْتَ (evlenmiş olasın)

نَكَحْتَ (nikahlanmış olasın)

Yani aslında şöyle demiş oluyoruz:

أَعْرَسْتَ بِالرِّفَاءِ وَ الْبَنِينَ

نَكَحْتَ بِالرِّفَاءِ وَ الْبَنِينَ

Yahut:

أَعْرَسْتَ بِالْيُمْنِ وَ الْبَرَكَةِ

نَكَحْتَ بِالْيُمْنِ وَ الْبَرَكَةِ

3. örnek

Şiirden alıntı:

فَقُلْتُ إِلَى الطَّعَامِ......

Yemeğe (buyrun, gelin) dedim….

 

Burada (yemeğe…) ifadesinin fiili  (mahzuf müteallakı) gizli bir ( هَلُمُّوا helummû: gelin) fiilidir. Harfi cerri (إِلَى ilâ) dır.

Muhammed al-Fayturi kimdir? محمد الفيتوري

 

24 Kasım 2021 tarihindeki Google doodle a 85. Doğum günü münasebetiyle konu olan Muhammed al-Fayturi Sudan ve Libya asıllı bir oyun yazarı ve şairdir.

(not: doodle,  Google tarafından tatilleri, olayları, başarıları ve insanları kutlamak için geçici bir süreliğine Google logosu üzerinde yapılan özel değişikliklerdir.

Bahsedilen doodle, Dubaili  sanatçı Nora Zeid tarafından çizilmiş.

Muhammed Muftah Rajab al-Fayturi, 1936 yılında Sudan'ın batı sınırındaki bir kasaba olan Al-Geneina'da Libyalı bir baba ve Mısırlı bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 3 yaşında, çocukluğunun geri kalanını geçirdiği Mısır'a taşındı. Üniversitede edebiyat ve bilimler okudu, mezun olduktan sonra Mısır ve Sudan gazetelerinde editör olarak iş buldu.

1956'da al-Fayturi, sömürgeciliğin kolektif Afrika kimliği üzerindeki etkilerini araştıran ve okuyucularını kıtalarının kültürel köklerini benimsemeye teşvik eden “Afrika Şarkıları” başlıklı ilk şiir koleksiyonunu yayınladı. Şiirleri, bölgede bugün hala geçerli olan ırkçılık ve sömürgecilik konularını ele almakta idi.

İlk koleksiyonunun yayınlanmasından yaklaşık 50 yıl sonra, al-Fayturi'nin edebi kariyeri, 2005'te son iki kitabının yayınlanmasıyla doruğa ulaştı. Bugün,  yaygın olarak modernist Arap edebiyatının öncüsü olarak kabul edilmektedir.

24 Mayıs 2015’de Fas’ın Rabat şehrinde öldü.

Arap edebiyatı öğrencileri tez konusu olarak ülkemizde fazla tanınmayan bu yazarı ve eserlerini ele alabilirler.

 

ESERLERİ

1. YE’Tİ’L- AŞİKUNE İLEYKİ يأتي العاشقون إليكِ

2. EL-LUĞBETU VE’Ş-ŞAİR اللعبة و الشاعر

3. AHLA KASAİDİ أحلى قصائدي

 

Kaynak:

 https://www.google.com/doodles/muhammad-al-fayturis-85th-birthday

https://www.thenationalnews.com/arts-culture/books/2021/11/24/who-is-muhammad-al-fayturi-todays-google-doodle-is-designed-by-dubai-artist/

 

Meraklı ol

 

Çocuklara yönelik eğlenceli bir şarkı, adı: meraklı ol!

Nakarat aralarında İngilizce “Be curious” (meraklı ol) deniyor.

 

Şarkıcı: حمود الخضر

Şarkı: كن فضوليا

Meraklı ol ve soru sormayı artır Meraklı ol ve hayal kur  Sor, kapılar açarsın Sor, cevap bulacaksın Kainatın sırrını öğreneceksin   Tartış ve sebepleri öğren Harikalar bulursun Kendini ilimle özgür kılarsın    Niçin, nasıl ve ne Bana onu bunu açıkla Onu insanlara söyle ve tekrarla    Meraklı ol ve soru sormayı artır Meraklı ol ve hayal kur    Açıklamalar bekleyen ve sorular soran bir nesil Daha mutlu ve daha güzel bir nesildir Dünyasını anlar ve onu mamur eder   Dikkat et, araştır ve düşün Merak et, dinle ve bak Eşyaları sök ve tak    Niçin, nasıl ve ne Bana onu bunu açıkla Bunu insanlara söyle ve tekrarla  Meraklı ol ve soru sormayı artır Meraklı ol ve hayal kur

كُنْ ضُولِيًّا .. وَ أَكْثِرِ السُّؤَالَ كُنْ فُضُولِيًّا .. وَأَطْلِقِ الْخَيَالَ   اِسْأَلْ تَفْتَحُ أَبْوَابًا اِسْأَلْ وَ سَتَجِدُ جَوَابًا أَسْرَارُ الْكَوْنِ سَتَعْرِفُهَا نَاقِشْ وَاعْرِفْ أَسْبَابًا تَلْقَى عَجَبًا وَعُجَابًا نَفْسُكَ بِالْعِلْمِ تُحَرِّرُهَا لِمَاذَا وَكَيْفَ وَمَاذَا اِشْرَحْ لِي ذَاكَ وَهَذَا قُلْهَا لِلنَّاسِ وَ كَرِّرْهَا   كُنْ ضُولِيًّا .. وَ أَكْثِرِ السُّؤَالَ كُنْ فُضُولِيًّا .. وَأَطْلِقِ الْخَيَالَ جِيلٌ يَسْتَفْسِرُ يَسْأَلُ هُوَ جِيلٌ أَسْعَدُ أَجْمَلُ يَفْهَمُ دُنْيَاهُ يُعَمّرُهَا   لَاحِظْ وَابْحَثْ وَتَفَكَّرْ وَتَسَاءَلْ وَاسْمَعْ وَانْظُرْ فَكِّكْ أشْيَاءَ وَرَكِّبْهَا  لِمَاذَا وَكَيْفَ وَمَاذَا اِشْرَحْ لِي ذَاكَ وَهَذَا قُلْهَا لِلنَّاسِ وَ كَرِّرْهَا    كُنْ فُضُولِيًّا .. وَ أَكْثِرِ السُّؤَالَ كُنْ فُضُولِيًّا .. وَأَطْلِقِ الْخَيَالَ

 

Lale çılgınlığı, ekonomide kullanılan bir ifade.

Lale balonu, Lale spekülasyonu olarak da biliniyor. 1600 lü yıllarda Hollanda’da lale soğanlarının fiyatlarının aniden aşırı derecede yükselip çöküşe geçtiği dönem böyle adlandırlıyor.

 

Ayrıntılı bilgi için:

https://academy.binance.com/tr/articles/what-is-tulip-mania

https://tr.wikipedia.org/wiki/Lale_%C3%A7%C4%B1lg%C4%B1nl%C4%B1%C4%9F%C4%B1

 

Günümüzdeki dijital paralar ve özellikle Bitcoin’in geleceği de bu vakaya benzetiliyor ve bir gün onların da değerinin çok düşeceği düşünülüyor.

Aşağıda fotoğrafta göreceğiniz haberde “lale çiçeği çılgınlığı - balonu” ifadesi var.

Ama burada kullanılan balon kelimesi bildiğimiz plastik balon değil. Sabun köpüğü vs üzerinde oluşan baloncuk kelimesi

 

    

Çılgınlık	Heves	هَوَس
Lale çiçeği	Zehratu’t- tûlîb	زَهْرَةُ التُّولِيب
Kabarcık, sabun vesaireden oluşan baloncuk, su üzerinde kaynamadan dolayı oluşan kabarcık	Fukkâ’a	فُقَّاعَة