KÖPEK, NEF’Î VE TAHİR EFENDİ

16 -17. yüzyılda yaşamış olan ve hicivleriyle (taşlama) tanınan Divan şairi Nef’î’ye, Tahir Efendi adlı birisi (kelb: köpek) der.  Nef’î buna şöyle cevap  verir :

Tahir Efendi bana kelb demiş 
İltifatı bu sözde zahirdir 
Mâliki mezhebim benim zira 
İtikadımca kelb Tahirdir. 

Açıklaması: 

Tahir Efendi bana köpek demiş

İltifatı bu sözde açıktır

Çünkü ben Maliki mezhebindenim

Benim inancıma (mezhebime) göre

Köpek temizdir (Köpek Tahir’dir)

Şair Nef’î, burada, bir kelimeyi iki anlamda kullanma sanatı (tevriye) yapmıştır. Kendisine sataşan adamın adının Tahir oluşunu ve bu kelimenin (temiz) anlamına gelişini kullanarak :

1. (Köpek temizdir)   (söylenen anlam)

2. (Köpek, Tahir Efendi’nin kendisidir) diyor.  (amaçlanan anlam)

Burada şair, köpeğin kendi mezhebine göre temiz hayvanlar arasında sayıldığını ve Tahir Efendi’nin kendisine köpek diyerek bir anlamda  iltifat ettiğini söylemiş, hem de “İtikadımca kelp tahirdir” diyerek Tahir Efendi’nin köpek olduğunu ima etmiştir.

Maliki mezhebine göre, köpeğin bedeni ve salyası temiz sayılmaktadır.

Hanefi mezhebine göre ise bedeni temiz, salyası necis (pis) sayılmaktadır.

Köpek	Kelb	كَلْبُ
Köpekler	Kilâb	كِلَابٌ
Temiz oldu                                           (mazi)	Tahura	طَهُرَ
Temiz, arı, pak, iffetli, namuslu          (ismi fail)	Tâhir	طَاهِرٌ

Not: Fotoğraflar kendi çekimimdir.